De sleutels van het huis, een dagboek uit Gaza
Sami Al-Ajrami en Anna Lombardi
Oorspronkelijke titel: Le chiavi di casa. Un diario da Gaza. (2024)
Vertaald uit Italiaans door Pieter van der Drift en Manon Smits
Amsterdam: Ambo/Anthos
Februari 2015
223 blz.
Glasheldere dagboeknotities over de gruwelijke realiteit in Gaza van oktober 2023 tot en met april 2024. Zeer heftige lectuur. Over de uitwerking van de oorlog en het onbewoonbaar worden van Gaza.
Opgetekend door vaardige journalist (1967), vader van twee 19-jarige dochters, die naar Nederland ontkomen. Zijn grootvader kwam na verschillende omzwervingen in 1953 in Gaza aan en vestigde zich met zes kinderen in het vluchtelingenkamp Jabalia. (16)
...
“Het is veelzeggend dat de verantwoordelijken voor deze genocide niet worden aangeklaagd door een van onze Arabische (geloofs-)broeders, maar door een volk dat apartheid heeft gekend en weet wat onderdrukking en getto's zijn.”
...
“Het enige dat we weten is dat niemand iets voor ons doet. De Arabische wereld al helemaal niet. We staan er alleen voor.”
...
Oktober
- “De Gazastrook is veertig kilometer lang en tien kilometer breed op het breedste punt. In oktober 2023 woonden er ongeveer 2,3 miljoen mensen, ‘vluchtelingen’ in 70 procent van de gevallen, gevlucht uit andere streken en woonachtig in een van de acht kampen die mettertijd zijn uitgegroeid tot steden.” (26)
- Over gebrek aan water (35). Over luchtaanval waarbij een willekeurige bewoner op zijn mobiele telefoon een halfuur van tevoren wordt gebeld. Dat gebeurt om 21.00 uur als de meeste bewoners al slapen (44).
- UNWRA beheert 57 scholen waar 160.000 vluchtelingen worden opgevangen, 29 UNWRA-medewerkers door geweld om het leven gekomen (45).
- Taxiprijzen stijgen naar 250 euro voor 25 tot 30 kilometer (46). Geen brandstof meer om lijken af te voeren uit mortuaria, ze worden opgestapeld in koelwagens die niet koelen (48).
- Artsen in Al-Quds ziekenhuis werken in het donker, alleen nog licht voor de intensive care (48–49).
- Import meel verboden omdat milities die zouden gebruiken om raketten af te vuren (52).
- Volgens Unicef is 40 procent van de dodelijke slachtoffers minderjarig (55).
- Tienjarige Salma moet in haar eentje zorgen voor broertjes van vijf en twee (56).
- Over journalisten in Gaza (59–61).
- Dreigend tekort aan begraafplaatsen (66).
November
- Belegering van het Al-Ouds ziekenhuis. Opereren zonder verdoving, zonder desinfectiemiddel, zonder water om handen te wassen. “Alleen al in de eerste maand zijn er 160 artsen omgekomen tijdens hun werk, volgens cijfers van de WHO.” (81)
- Te voet door het puin: “Onderweg hebben we honderden onbegraven lijken zien liggen. De dode lichamen van mannen, vrouwen en kinderen die onherkenbaar waren geworden doordat ze waren verbrand, of aangevreten door ratten en vogels.” (84)
- “Volgens een schatting van het ministerie van Gezondheid zijn er momenteel minstens 50.000 vrouwen zwanger in Gaza.” (85)
- Enorme prijsstijgingen: 18 liter benzine kost 250 euro (90).
- “Hongerige zwerfhonden doen zich tegoed aan de stoffelijke resten.” (92)
- Unicef omschrijft Noord-Gaza als “kinderkerkhof” (92).
- “Baby's die te vroeg zijn geboren verlaten het ziekenhuis met artsen en verpleegkundigen, maar zonder hun moeders, want die mogen niet mee.” (94)
December
- De begraafplaats van Gaza-stad omgeploegd door tanks. “De lijken zijn boven de grond komen te liggen, de zoveelste klap in het gezicht van onze cultuur die zoveel respect kent voor de overledenen. Ze willen dat we werkelijk niets overhouden om voor terug te komen. Zelfs niet onze doden.” (115)
Januari
- “Hoop uit Zuid-Afrika” (129-132).
- Over Zuid-Afrikaanse genocide-aanklacht. “Het is veelzeggend dat de verantwoordelijken voor deze genocide niet worden aangeklaagd door een van onze Arabische (geloofs-)broeders, maar door een volk dat apartheid heeft gekend en weet wat onderdrukking en getto’s zijn.” (129)
- “In de straat waar ik woon zit een bakkerij waar je ruim voor 5.00 uur ’s ochtends in de rij moet gaan staan om iets te kunnen bemachtigen.” (130)
- “Ook de begraafplaats van Khan Younis is ontwijd. Met tanks hebben ze de graven omgeploegd en de doden verpletterd. (...) Deze keer hebben de Israëli’s ook nog minstens 21 stoffelijke overschotten van recent overleden personen opgegraven; die hebben ze meegenomen naar Israël om te onderzoeken of er geen lichamen van gegijzelden tussen zaten. Toen dat niet het geval bleek te zijn, hebben ze de resten teruggebracht en achtergelaten waar ze ze hadden gevonden, maar zonder ze te begraven.” (134)
- Na de verwoesting van archeologische sites, moskeeën en de oudste kerken werd ook het hele openbare register met de grond gelijk gemaakt. “Door het bombardement zijn alle geboorte- en overlijdensaktes weggevaagd: er is geen bevestiging meer van ons bestaan.” (134–135)
- Protesten tegen Hamas in Gaza (136–137).
- “Stopzetting financiering UNWRA nadat Israël twaalf werknemers van het agentschap (zonder namen te noemen) ervan heeft beschuldigd te hebben deelgenomen aan de aanval van 7 oktober. “Er werken in totaal 13.000 mensen. Het is de zoveelste onevenredige collectieve straf.” (141)
Februari
- Luchtaanval op Rafah. Om twee gegijzelden levend thuis te krijgen worden 67 gedood (157).
Maart
- Basisbehoeften veranderen in luxeproducten. Een kilo suiker kost 25 dollar, een pakje sigaretten 60 dollar (178).
- “Ik zie heel jonge kinderen smeken om wat uienschillen of een slokje water.” (179)
- Vertrek dochters Ruba en Bisan naar Nederland (187–190).
April
- “Het enige dat we weten is dat niemand iets voor ons doet. De Arabische wereld al helemaal niet. We staan er alleen voor.” (214)
- “Huilend verlaat ik Gaza.” (219)
- “De huissleutel die ik heb meegenomen zal nooit meer een deur openen. Een paar dagen na mijn vertrek uit Gaza is mijn appartement vrijwel volledig vernietigd. Vanbuiten kapotgeschoten door de Israëlisch artillerie, vanbinnen verwoest met granaten.” (220)
- Sleutels in Caïro als herinnering op tafel (222).
Lees ook:
Leesimpressie: "Ik weet me geen raad" door Willy Lindwer en Aline Pennewaard
