Maak de wereld beter, het verhaal van mijn moeder
Robert Vuijstje
Amsterdam: Thomas Rap
November 2023
159 blz.
Een gepassioneerd eerbetoon aan de in oktober 2022 overleden, kleurrijke moeder van de auteur.
- Herinneringen, verhalen en foto’s.
- Vertellend verslag van zoektocht naar moeders leven en ervaringen van eerdere generaties. De familie was zeer internationaal van samenstelling: joods, Russisch, Oekraïens, Egyptisch, Israëlisch/ Palestijns, Turks, Amerikaans, Nederlands (21–24).
- “Van vaderskant: grootouders geboren in de Oekraïne, vader geboren in Palestina, Sheila geboren in Amerika. Van moederskant: overgrootouders geboren in Oekraïne, oma geboren in Turkije, moeder geboren in Egypte, Sheila geboren in Amerika. Mijn broertje en ik weer geboren in Nederland.” (…) Wat denk ik typisch is voor deze verhuizende joden: na een paar generaties weet niemand meer in welk land alle voorouders geboren werden.” (45–46)
Opmerkelijke passages
- “Op de laatste dag dat mijn moeder kon praten, stelde ik haar een vraag. Als er een meaning of life bestaat, wat is die dan? ‘Try and make the world a better place,’ zei ze. Dat is wat je moet proberen. In het Hebreeuws zeggen ze: tikkun olam, maak de wereld beter. Maak vrede, geen oorlog. Voed je kinderen zo op dat ze de wereld beter maken.” (5)
- Over-over-overgrootvader genaamd Jakov Katz. In die tijd moesten Russische jongens twee jaar dienen in het leger van de tsaar. Joodse jongens kregen een dienstplicht van twintig jaar.” (23)
- Moeder Sheila (geboren in 1942) groeide op in New York, waar haar moeder in 1930 arriveerde. “In die tijd bestond er nog geen wetgeving tegen racisme. In Parkchester werd een quotum gehanteerd van maximaal twintig procent joden, meer mochten er niet wonen. Zwarte Amerikanen mochten er helemaal geen huizen huren.” (34)
- Jom Kipoer: “Joden vasten slechts één dag per jaar: je moet niet aan ons eten komen.” (72)
- “De grootouders van Sheila geloofden in het communisme, wat in Amerika nogal ongebruikelijk was. Mijn moeder vertelde dat op school iedere ochtend het Amerikaanse volkslied werd gezongen. Sheila en haar broer moesten dan op de gang wachten, omdat hun ouders communisten waren.” (73)
- “Het was de keuze van mijn moeder dat ik werd genoemd naar Robert Zimmerman, oftewel Bob Dylan. Haar idool.” (80)
- “Het probleem met Israël is dat een jood niet zomaar een mening over dat land kan hebben. Mijn opa is er geboren, in 1913, voordat het Israël heette. Mijn oma woonde er als kind en mijn moeder ging erheen voordat ze in Nederland terechtkwam. (...) Het probleem is dat Israël nu alleen nog wordt verdedigd door mensen bij wie je niet wilt horen als je enigszins linksgeoriënteerd bent en gelooft in tikkun olam.” (95–96)
- “In Sheila's familie ben ik in vijf generaties de eerste die kinderen krijgt in het land waar ik zelf ben geboren. Het rondzwerven stopte bij mij.” (155)
