Met de schrijver, vertaler en academicus Charl-Pierre Naudé heb ik in de gesprekkenreeks “Tweespraak” een uitgebreide gedachtewisseling. De neerslag wordt in drie delen aangeboden en later gebundeld in het boek Twee overzijden. Kronieken en tweespraken. Zoals alle eerder gepubliceerde en nog te verschijnen tweespraken met Zuid-Afrikaanse, Nederlandse en Vlaamse auteurs, op de brug tussen Zuid-Afrika en de Lage Landen, tussen Afrikaans en Nederlands, wordt de reeks met vragen en antwoorden ingeleid door een bio- en bibliografische notitie.
Deel 1: C.P. Naudé en de Lage Landen
Over introductie, aanwezigheid en receptie van het dichtwerk van C.P. Naudé in Nederland en Vlaanderen publiceerde ik eerder bevindingen in Tydskrif vir Nederlands en Afrikaans (2014) en Tydskrif vir Geesteswetenskappe (2015). Ik besprak respectievelijk Naudé’s betrokkenheid bij het ‘E-POS II’-project van Veerle Rooms en Willem Persoon, meer in het bijzonder de samenwerking met Peter Holvoet-Hanssen, én de kritische ontvangst van dichtbundels van C.P. Naudé en ook van singer-songwriter Gert Vlok Nel in de Lage Landen. Niet uitsluitend de uitwisseling of transmissie van teksten tussen het Afrikaanse en Nederlandse literaire systeem krijgt aandacht, eveneens de wijze waarop schrijvers zoals Naudé aanwezig zijn in een middelgrote Europese taal en op welke wijze de intermediërende functie van vertalers en critici in de transnationale dialoog vorm krijgt. Hierover meldt Louise Viljoen in het vaktijdschrift Internationale Neerlandistiek (2014):
Dit is hoofsaaklik die beweging van Afrikaans na die relatief klein taal Nederlands wat wel aansienlike kulturele kapitaal verteenwoordig en in talle opsigte die eienskappe van ’n metropolitaanse literêre kultuur verteenwoordig. […] Nederland en die Nederlandse literêre toneel bied […] ’n ruimte vir Afrikaanse skrywers maar dit is onwaarskynlik dat dit ’n deurslaggewende rol speel in hulle verdere deurgang tot die transnasionale ruimte.
Niet alleen het subsidiebeleid van het Nederlandse Literaire Productie- en Vertalingenfonds en Literatuur Vlaanderen, maar bijvoorbeeld ook workshops gericht op literaire vertaling en literaire festivalprogramma’s, dragen er toe bij dat Zuid-Afrikaanse dichters frequenter naar het Nederlands worden vertaald dan naar enige andere taal. Uitgeverijen en andere instituties, zoals het Poëziecentrum in Gent, en literaire festivals (Winternachten in Den Haag, Poetry International in Rotterdam), zetten Afrikaans-schrijvende auteurs op de kaart in de Lage Landen. Een organisatie zoals PEN Afrikaans draagt bij tot de vertaling in het Nederlands van Afrikaanse teksten (o.a. Ronelda S Kamfer en Ingrid Winterbach). Viljoen tekent op: “Daar is […] ’n ruim aantal Afrikaanse digters wat ’n mate van blootstelling verwerf in die Nederlandstalige konteks deurdat hulle genooi word om op te tree by literêre geleenthede […], maar nóg binne Suid-Afrika nóg binne die groter wêreld deurdring tot nie-Afrikaanse gehore”. Naast hedendaagse Zuid-Afrikaanse schrijvers in het Nederlandse literaire landschap, zoals Breyten Breytenbach, André P. Brink, Antjie Krog, Etienne van Heerden, Marlene van Niekerk en Ingrid Winterbach vermeldt Viljoen ook Wilma Stockenström, Gert Vlok Nel, Ronelda S Kamfer, Danie Marais en Charl-Pierre Naudé. Dankzij vertalersbemiddeling door Alfred Schaffer is bijvoorbeeld ook dichtwerk van Jolyn Phillips en Hilda Smits geïntroduceerd in de Lage Landen.
Robert Dorsman is voor de toetreding van Charl-Pierre Naudé tot het Nederlandse literaire systeem een belangrijk intermediair. Naudé’s poëzie maakte deel uit van een vertaalworkshop georganiseerd door Poetry Internationaal in 2000. Op instigatie van de vertaler hebben de Nederlandse dichters J. Bernlef, Judith Herzberg, Ed Leeflang, Willem van Toorn en Anne Vegter zich gebogen over gedichten in de debuutbundel van Naudé Die nomadiese oomblik (1995). In 2014 was de schrijver, op dat ogenblik writer in residence in Berlijn in opdracht van de Deutscher Akademischer Austauchdienst (Künstlerprogramm), te gast op het Poetry International festival in Rotterdam. In de programmabrochure wordt zoals voor iedere deelnemende dichter aandacht besteed aan Naudé’s optreden (auteur: Robert Dorsman). Ter gelegenheid van de festivaldeelname besteedde Poëziekrant, in samenwerking met Poetry International, aandacht aan Nederlandstalige en anderstalige schrijvers die geprogrammeerd stonden. Van de hand van Naudé zijn drie gedichten in een vertaling van en ingeleid door Dorsman gepubliceerd in Poëziekrant (met name ‘Nawoord’, ‘Opdracht’ en ‘Klamboes van Neptunus’). Gedocumenteerd zijn ook de passages van Naudé in Hengelo (2009), waar Breyten Breytenbach werd gevierd en H.C. ten Berge een laudatie uitsprak, op het Felix Poetry Festival (Antwerpen, 2010), in het Literaire Salon in Tilburg (2012) en als eregast op het Maastricht International Poetry Festival (2012). In 2014 was de schrijver op bezoek in Gent ter gelegenheid van het symposium ‘die taal se stiltes’ ter gelegenheid van de uitreiking van het institutioneel eredoctoraat voor Breytenbach. Het overzicht van de literaire performances in de Lage Landen is met deze opsomming niet exhaustief.
Niet alleen tal van optredens tijdens literaire festivals in Nederland en België creëren aandacht voor Afrikaanstalige dichters en dus hun aanwezigheid in het transnationale domein. Naast de tweetalige bundel sien jy die hemelliggame (2007) in de Zeeuwse Slibreeks, “deels de vrucht […] van een verblijf in het Kunstencentrum in Vlissingen” (Leibbrand 2009), zijn er (de Nederlandse vertalingen van Naudé’s) gedichten (door Dorsman) in de periodieken Passionate Magazine, Raster (2002/98 en 2003/103), De Gids (2008), De Revisor (2005/1, 2007/1-2, 2009/3), Tirade, De Volksverheffing (2004), Bunker Hill (2007), Liter (2014) en de Vlaamse tijdschriften Revolver (2006/2007) en Poëziekrant (2014). Naudé heeft samen met Peter Holvoet-Hanssen samengewerkt aan het artistieke multimediale project ‘E-POS II’. Bij die gelegenheid trad hij zelf op als vertaler.
Optredens in het Nederlandse taalgebied en vertalingen in Nederlandstalige periodieken mogen dan een bepalende rol spelen voor het verwerven van zogeheten symbolisch kapitaal in zowel het Afrikaanse als het Nederlandse literaire systeem, ook receptieteksten construeren een particulier beeld van een schrijverschap in de internationale ruimte. Dorsman heeft voor het door Gerrit Komrij opgerichte poëzietijdschrift Awater Naudé’s poëzie aan een Nederlands lezerspubliek voorgesteld (2008). In de lead is sprake van “een van de interessantste dichters uit Zuid-Afrika”. Robert Dorsman refereert niet alleen aan de gunstige ontvangst van Die nomadiese oomblik in Zuid-Afrika, onder meer de bekroning met de Ingrid Jonker-prijs (1997), ook de selectie door Gerrit Komrij van “maar liefst acht gedichten” uit het debuut voor de bloemlezing De Afrikaanse poëzie in 1000 en enige gedichten (1999) wordt beklemtoond. Van Naudé zijn de volgende gedichten geselecteerd: ‘Alter ego’, ‘Die onophoudelike weerligstraal’, ‘Candid camera/kontakafdruk’, ‘Koper, kapel’, ‘Ambience Afrikaans’, ‘Die muskiet’, ‘Refleksie’ en ‘Inisiasie’ (blz. 1010-1014). Dorsman stelt, met een verwijzing naar Poetry International 2000, dat “Naudé […] niet helemaal onbekend [is] in Nederland”. Naudé wordt “een opvallende metafysische dichter genoemd, verre familie van Donne” en, zo stelt Dorsman, de dichter laat zich inspireren door Breytenbachs “moreel bewustzijn” in het Zuid-Afrika van de postapartheid en doet dat – met een citaat uit een interview met Naudé – “op een meer gesublimeerde, mysterieuze manier”. Vervolgens becommentarieert Dorsman “[d]ie sublimering” door te verwijzen naar het openingsgedicht van Die nomadiese oomblik.
De schrijver zelf draagt natuurlijk ook actief bij tot zijn postuur in een ander taalgebied. De betrokkenheid bij en de neerslag van het ‘E-POS II’-project in Revolver, met vertalingen die Holvoet-Hanssen en Naudé van elkaars poëzie hebben vervaardigd, is vanuit dat perspectief vermeldenswaard. Naast Holvoet-Hanssen vertaalden Willem Persoon en Lut de Block gedichten van Naudé naar het Nederlands en Gabeba Baderoon vertaalde in het Engels. Ik vermeld ook Naudé’s hertaling van sonnetten van Alfred Schaffer naar het Afrikaans. Wat in het geval van de aanwezigheid van CP Naudé in de transnationale ruimte wellicht strategisch veel belangrijker is, is zijn proeve van zelfvertaling. Louise Viljoen stelt dat kan worden gesproken over “’n hele aantal Afrikaanse skrywers wie se werk ook in Nederlands vertaal is en in die Nederlandstalige wêreld bekend is […], maar wat nie op dieselfde wyse sigbaar is in die transnasionale domein buite Nederland nie”. In dat namenlijstje worden Karel Schoeman, Wilma Stockenström, Ingrid Winterbach, Eben Venter, Dalene Matthee, Marita van der Vyver, Riana Scheepers, Dan Sleigh, Annelie Botes, E.K.M. Dido, Ronelda Kamfer, Deon Meyer, Irma Joubert en Karen Brynard genoemd. Van deze auteurs is minstens één literair werk in het Nederlands vertaald, van Ingrid Winterbach, Riana Scheepers en door toedoen van Alfred Schaffer van Ronelda S Kamfer beduidend méér dan van bepaalde andere vermelde auteurs. Schrijvers kunnen zelf werken aan hun zichtbaarheid in zowel de Nederlandse als de (globale) transnationale ruimte. Naudé heeft met Against the Light (2007) gedichten uit zijn tweede bundel In die geheim van die dag (2004) bewerkt en in het Engels gepubliceerd. Jeffrey Murray spreekt over “his English poems” en dus “English ‘reworkings’ or ‘transcriptions’ of his previous Afrikaans poems, and therefore that these are not his poems in English”. Over het zelf-vertaalprocedé, met name het quasi simultaan schrijven van Afrikaans- en Engelstalige gedichten, in de woorden van Naudé de Engelse “oorsetting” en “nuutskepping”, spreekt de dichter in New Coin (interview, Finlay 2007) en in Tydskrif vir Letterkunde. Murray heeft het in een Engelstalig artikel uit 2012 over Naudé’s intertekstuele verbintenissen met de Romeinse dichter Catullus. Hij noemt hem “one of the most promising contemporary voices in Afrikaans poetry today” en spreekt over “an Anglo-Afrikaans writer, as a striking model for critically exploring post-apartheid South Africa through his passionate and personal poetry”. Opmerkelijk is dat vanuit Nederlands perspectief Naudé “veel minder geëngageerd dan Breyten Breytenbach” wordt genoemd (volgens Dorsman), terwijl weer anderen precies de politiek-ideologische lading van Naudé’s schrijverschap benadrukken. In hoeverre de Engelse zelfvertaling, mogelijk als deel van een literaire strategie om een breder internationaal gehoor te bereiken in en buiten Zuid-Afrika, kritische respons teweegbrengt moet nader worden bestudeerd. Feit is dat Naudé’s poëzie functioneert in drie taalgebieden, Afrikaans, Nederlands en Engels, zij het telkens op verschillende wijzen.
Charl-Pierre: Mag ek hier onderbreek, Yves? Eerstens, ek is op tydskrifvlak reeds in 2002 in Nederland aan die publiek daar bekendgestel in Raster. Tussen my optrede by Poetry International 2000 en die publikasie van my gedigte in vertaling in Awater 2008, het die volgende tydskrifte my gedigte gedra: Raster 98 (2002); Revolver 117 (2003); Raster 103, (2003); Poëziekrant #5 (2004); Revolver 128 (2005), De Revisor #1 (2005), De Revisor #1 + 2 (2007), en Revolver 133 (2007). Tot in 2018, met die uitgawe “Afrika” van Terras , het literêre tydskrifte in Nederland en België gereeld my gedigte in vertaling gedra. Maar die gereeldheid het wel geleidelik afgeneem. My dank aan Robert Dorsman se beskrywing van die politieke lading in my gedigte. Ek sou dit nie self beter kon doen nie.
Die gedig oor Catullus gaan ook oor Horatius (uit die gedig “Klassieke tweespraak” uit In die geheim van die dag), en dan wel oor die spanning tussen hierdie twee digters, tussen twee soorte inspirasies (soos deur myself gesien en terugwaarts in die tyd geprojekteer). Miskien het ek my eie inspirasie ten tyde van die skrywe van die gedig as halfpad tussen die digkunste gevoel wat hierdie twee antieke digters op ikoniese wyse verteenwoordig. Catullus het veel in gemeen met die onrustigheid van jeug, en Horatius had ’n verbintenis aangegaan met vrede en sereniteit, as syne twee wyd verskillende inspirasiebronne .
’n Verdere punt: Ek besef by nabetragting, na etlike dekades sedert my bekendstelling in Nederland, dat die aard van my debuutbundel – vormmatigheid in die gedaante van die sonnet vermeng met intense eksperimentasie – veel te doen gehad het met die interesse in my werk in Nederland in daardie tyd. Hou in gedagte dat die Afrikaanse digter wat die meeste roem in Nederland verwerf het Elisabeth Eybers was. Sy is bekend vir die ooglopende vormmatigheid van haar gedigte, en hier kom Naudé en hy eksperimenteer met daardie vormmatigheid op ’n herkenbare manier. Sedertdien het ek weggebreek van my omgang met herkenbare vormmatigheid. Ek weet dat Ed Leeflang, wat ’n intense belangstelling in my eerste bundel getoon het (en hoe onderhoudend kon hy nie praat oor die digkuns nie), sy teleurstelling teenoor my latere poëtikale keuses in ’n e-pos aan my laat blyk het. Die stilistiese oorgang na my tweede bundel was egter reeds immanent aanwesig teen die einde van Die nomadiese oomblik. Aan die ander kant sal jy onthou dat ek, in gesprek met jou en Alwyn Roux te Unisa, my vrye verse in my tweede digbundel, In die geheim van die dag, beskryf het as iets soos “sonnette in vermomming”. Die vormmatigheid is net minder sigbaar, het ek aangevoer. Ek het eindeloos harder gewerk aan die versteekte vormmatige aspekte van my sogenaamde “prosagedigte” in In die geheim van die dag as aan enige ander gedigte in my lewe.
Inderdaad is selfvertaling en die simultane skrywe van eie werk in twee tale reeds sedert André Brink se tyd ’n manier om ’n groter gehoor te bereik. Tans sluit hierdie werkwyse skrywers soos Eben Venter en SJ Naudé in. Daar is ook ’n ander, baie belangrike rede waarom ek dit doen. Suid-Afrika is ’n veeltalige land en as persoon en kulturele agent funksioneer ek in ’n multi-talige omgewing, waarin Engels ’n belangrike skakel is, en waarin nie almal Afrikaans ewe goed verstaan nie.
Yves: Het vertaalwerk dat je hebt ondernomen met Peter Holvoet-Hanssen verdient een nadere beschouwing. In TN&A heb ik vanuit documentair oogpunt, mede dankzij het archiefmateriaal dat Holvoet-Hanssen mij ter beschikking stelde voor het navorsingwerk, de bibliografische contouren voor een vergelijkende analyse toegelicht. Relevante onderzoeksvragen zijn naar voren geschoven in het editoriaal dat destijds in Revolver is gepubliceerd. Ik parafraseer in het verlengde hiervan aanzetten voor vertaalwetenschappelijk en poëticaal onderzoek. Zijn de ondernomen vertalingen op de brontaaltekst gericht of hebben de dichters zich daarvan losgemaakt en lieten zij zich overwegend door klank en ritme in het vertaalproces leiden? Aanvullende vragen zijn of de vertalerspoëtica van Holvoet-Hanssen en Naudé aansluiten bij een eigentijdse schrijverspoëtica. In welke mate spreken we beter over “literaire adaptatie”, conform de terminologie van de Canadese lireratuurwetenschapper Linda Hutcheon (in A Theory of Adaptation, 2006)? Is sprake van een creatieve handeling van toe-eigening of dus van (min of meer) annexerende vertaalhandeling? Hutcheon spreekt over “[a] creative and an interpretive act of appropriation/salvaging”. Is sprake van een idiomatische vertaling, of veeleer van toe-eigening? In jouw Afrikaanse vertaling heb je gedichten van Holvoet-Hanssen geïntroduceerd in Zuid-Afrika. Helaas is nog geen bundel of een bloemlezing uit de poëzie van de Vlaamse schrijver-troubadour beschikbaar in het Afrikaanse literaire systeem. Valt het te overwegen dat jij daarvoor een initiatief neemt?
Charl-Pierre: Ek sal beslis te vinde wees vir vertalings van Peter Holvoet-Hanssen se gedigte na Afrikaans, of na Engels, of na albei. My tyd en aandag is tans egter streng verdeeld tussen my akademiese vakgebied, die filosofie (waarbinne ek myself regskik om navorsing van pertinente sosiaal-politieke en kuktuurhistoriese belang te doen saam met ander filosowe, inderdaad ’n soeke na die verbetering van geldigheidsaansprake vir dekolonisasie) en die letterkunde. In laasgenoemde is ek boonop in verskeie velde werksaam, waarvan vertaling die minste tyd kry. Die beste sal waarskynlik wees as ’n Belgiese of Suid-Afrikaanse instansie hiermee help, en dalk ’n vertalingsresidensie moontlik maak vir my en Peter, om min of meer gelyktydig binne fisiese rykafstand van mekaar te kan wees tydens die proses. Ek geniet Holvoet-Hanssen se rare, tydoorskreidende humor; dit is geskryf in ’n buitenissige marge van skeppingskrag, ’n soort marge waartoe ek self in beginsel aangetrokke voel, helaas dalk op ander maniere. Trouens, wanneer ons vir mekaar e-posse geskryf het, wat ongelukkig nie in onlangse jare mee volgehou is nie, het ons beide in alternatiewe personas ingeglip. Ek het in die stem van ’n verstekeling-kat, genaamd Jean Paqis, aan Peter geskryf, ’n kat wat langsamerhand die status van “Chairman” tussen ons verwerf het, en Peter het meestal in die stem van ’n seerower-kaptein geskryf. Dan sit ons as’t ware in ’n imaginêre kajuit, al stommelend oor ’n onbenoemde see in die eter. Dalk moet ons daardie korrespondensie probeer beredder?
Om by jou ander vrae hierbo aan te sluit: Ek het wel veel geleer oor vertaling tydens die selfvertaling van my roman Die ongelooflike onskuld van Dirkie Verwey in Engels. Die roman The Equality of Shadows verskyn in Augustus vanjaar by PanMacMillan onder die druknaam Picador Africa. Ek het myself nog nooit as slegs digter gesien nie. Ek het aan die einde van hierdie vertaalproses met een van Suid-Afrika se beste Engelstalige redigeerders gewerk, en sy het telkens gevalle van vrye vertaling in my prosateks teruggedruk na meer getroue weergawes van die oorspronklike teks (sy ken Afrikaans goed), en ek het gevolglik my sintuig vir “getroue” vertaling in die proses verskerp. Ek het in enkele gevalle die teks verbeter. (Ondanks die vertaaldimensie, verkies ek dat The Equality of Shadows as ’n onafhanklike teks in Engels, in eie reg gesien word, nie as bloot ’n vertaling nie, en daar is goeie redes hiervoor. Dit word ook so internasionaal in die letterkunde gereken waar outeurs hulself vertaal.)
Ek glo beslis steeds in die nut van “oorsetting” versus getroue vertaling. Maar sulke oorsettings moet seker maak dat dit iets bysit vir elke iets wat opgeoffer word. ’n Vertaling hoef nie ’n aspek in die bronteks noodwendig reglynig te vertaal nie; die “weerspieëling” kan in ander terme plaasvind as wat in die bronteks te vinde is. Die punt is geen aspek (of so min as moontlik daarvan) mag verlore raak nie. “Aspekte” wat op een plek wegval moet dan op “ander plekke” in die ontvangerteks verskyn. Die klem vir my is ten alle tye op die vertaling as ’n onafhanklike produk wat bestaan in die ontvangertaal. Dit beteken nie getrouheid is skielik onbelangrik nie, maar dat die produk volledig moet sin maak as dit alleen sou staan sonder die oorspronklike teks daarnaas.
Die verskillende nosies van vertaling is ’n kwessie van verskillende opvattings oor die speling van betekenis. Enige vertaling gaan waarskynlik onder meer ’n weerspieëling van die digterlike geneigdhede van die vertaler wees. Net vandag lees ek hoe T.S. Eliot Ezra Pound se verruklike “Chinese vertalings” (Cathay) beskou het as in gelyke maat vertalings sowel as oorspronklike (!) Pound-gedigte. Nou wat maak mens van só ’n uitlating? Die saak van vertaling is gewis kompleks, en ook geheimsinnig. Twee van die beste en kreatiefste vertalers in Engels is Daniel Weisbort en Ted Hughes. Dalk het jy al hierdie here se vertalings van gedigte uit klein Oos-Europese tale raakgelees? Dit was veral Hughes wat vertaal het, en Weisbort wat gekeur en saamgestel het. Hulle het vertaal uit tale wat hulle nie eerstehands geken het nie, maar omdat hulle werklik “clairvoyante” vertalers was, myns insiens (ek dink dit is Eliot wat die woord in beskrywing van Pound gebruik het), kon hulle “die gapings” met behulp van “informante” in die brontaal vul. Trouens sulke informante was vir hulle onmisbaar. Dit was kundige mense wat die brontale en hul letterkundes geken het.
Pound se vertalings is al skerp gekritiseer vir hul “foute” (die onjuiste verstaan van die bronteks), maar word steeds as belangrik in sy digterskap gereken. Pound se “vertalings” word uitstekend deur Linda Hutcheon se begrip “salvaging” en ’n “interpretative act of appropriation” ondervang.
Terloops, daardie skerp kritiek op Pound is nie minder relevant as die skerp kritiek wat Uys Krige al gekry het vir sý vertolkende vertalings uit Spaans en Portugees nie. En tog bly die vertalings van beide Krige en Pound deur die tye heen stáán, en groei die status daarvan.
(Ek weet nie of jy dit weet nie, maar ek het ’n hele bundel vertalings uit Spaans na Afrikaans van die gedigte van die Indo-Peruaan Cesar Vallejo gedoen. Dit was baie jare gelede toe ek ’n Spaanse kursus het. Ek sou myself geensins Spaans magtig noem nie, en tog is daar maniere om te vertaal. Ek wil daardie vertalings weldra hersien, en jare gelede het die Belgiese digter Bart Vonck, wat self Vallejo in Nederlands vertaal het, ingewillig om my in kontak te plaas met Helena Pastoors. Pastoors, wat ’n bewonderaar van Vallejo is, het lank in Suid-Afrika gewoon en volgens Bart ken sy Afrikaans goed. Ek het as jongeling ’n groot agting vir Pastoors se bydrae tot die anti-apartheidstryd gehad. Toe Bart ons in kontak plaas, het ek met haar gekorrespondeer, en sy was vriendelik bereid om my te help met my vertalings, maar ek het nie die korrespondensie volgehou nie. Ek hoop om weer daarby uit te kom. Dalk volg ek meer van ’n Pound-roete met my Vallejo.)
’n Laaste twee punte. Ek het op ’n keer ’n teks oor vertaling getitel “A road going both ways” gepubliseer. Dit is te vinde in die jaarboekreeks Imagine Africa. Hier is my begrip van vertaling in daardie opstel: die pad van vertaling loop in die rigting van die ontvangertaal, maar ook gelyktydig rigting terug na die brontaal. Ek maak ook die punt dat enige oorspronklike teks óók ’n “vertaling” is: van die digter se ervaring, van sy of haar gedagtes. Op watter punt in die psigiese proses van skepping begin “vertaling” nou eintlik?
Ten slotte wil ek ’n insae in die selfvertalingsaspek van my gedigte verskaf. Hiervoor gee ek die titel en eerste reëls van die Afrikaanse gedig en dan die Engels, waaruit veel van my proses afgelei kan word.
Die aard van verstaan
Daardie week was daar verskeie berigte oor vlieënde pierings,
en auroras uit die onsigbare heelal.
In die Engels lyk die prentjie só:
Nature and the revolution
That week several sightings of flying saucers were reported,
and auroras of the invisible universe.
In die lig van Pound se werkwyse, sou ek reken dat aspekte van my eie vertalingsetos reeds lank gevestig is. Ek en Peter het tydens Epos 2, redelik nougeset vertaal. Ons het die speling van vertolking redelik nougeset gehou.
*
Wordt vervolgd.
De tweespraak wordt gebundeld in Twee overzijden. Kronieken en tweespraken (Academia Press, Gent, 2024). De reeks op Voertaal bevat dialogen met schrijvers en vertalers: Benno Barnard, Simone Atangana Bekono, Robert Dorsman, Radna Fabias, Babs Gons, Lynthia Julius, Antjie Krog, Tom Lanoye, Lisette Ma Neza, Danie Marais, Charl-Pierre Naudé, S.J. Naudé, Fanie Olivier, Jolyn Phillips, Alwyn Roux, Alfred Schaffer, Riana Scheepers, Marlies Taljard, Marc Tritsmans, Hans ten Berge, Miriam Van hee, Etienne van Heerden, Marlene van Niekerk, Eben Venter, Peter Verhelst, Gert Vlok Nel en Ingrid Winterbach.
