België en Suid-Afrika: kulturele en akademiese uitwisseling/samewerking

  • 0

Daar is tans opwindende kulturele en akademiese uitwisseling-/samewerkingsooreenkomste tussen Vlaandere en Suid-Afrika.

Die Jakes Gerwel Stigting se eerste buitelandse gaste, die bekroonde Vlaamse skrywers Rachida Lamrabet en Miriam Van hee, het byvoorbeeld verlede jaar ’n skrywersresidensie saam met die Suid-Afrikaanse skrywers Chase Rhys en Denver Breda voltooi. Ook, Antjie Krog is onlangs as Universiteit Gent se eerste “Writer in Residence” aangewys.

Verder is die Gentse hoogleraar Yves T’Sjoen die dryfkrag agter ’n nuwe Suid-Afrikaanse leerstoel: Nederlands in ’n meertalige konteks.

Én: Kris Van de Poel, professor in toegepaste taalwetenskap, verbonde aan die Universiteit van Antwerpen, is onlangs as die nuwe algemene sekretaris van die Taalunie aangewys. Die Afrikaanse Taalraad (Suid-Afrika) en die Taalunie het vanjaar ’n samewerkingsooreenkoms gesluit.

Geraldine Reymenants

Menán van Heerden gesels met Geraldine Reymenants, algemene verteenwoordiger van die regering van Vlaandere in Suider-Afrika, oor uitwisseling en samewerking tussen België en Suid-Afrika.

Geraldine, baie dankie dat jy met Voertaal gesels! Wat doen die Vlaamse owerheid om Nederlands in Suid-Afrika te bevorder?  

De Nederlandse Taalunie, de kennis- en beleidsorganisatie onder voogdij van de Nederlandse en Vlaamse overheid, is bevoegd om de Nederlandse taal te ontwikkelen en te bevorderen, binnen het Nederlandse taalgebied én daarbuiten.

Zuid-Afrika is een van de 40 landen buiten het Nederlandse taalgebied waar Nederlands wordt gedoceerd in een academische context. De Taalunie ondersteunt de Zuid-Afrikaanse universitaire afdelingen Nederlands, alsook de docentenplatforms.

De rol van de Vlaamse overheid in Zuid-Afrika gaat echter verder. Het Vlaamse beleid ten aanzien van Zuid-Afrika is erop gericht om Vlaanderen te promoten, relaties en partnerschappen te bevorderen en wederzijdse contacten te faciliteren tussen de beide overheden, alsook universiteiten en kennisinstellingen, de civiele maatschappij en de private sector.

Dat doen we voor alle bevoegdheden van de Vlaamse overheid, zoals daar zijn onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en innovatie, economie en buitenlandse handel, toerisme, milieu en natuurbeheer, enz.

Een belangrijk actiedomein van het Vlaams buitenlands beleid in Zuid-Afrika is kunst en cultuur. We willen onze Vlaamse kunstenaars en culturele organisaties ondersteunen in hun activiteiten in Zuid-Afrika en op die manier Vlaanderen in de kijker zetten als een dynamische en innovatieve culturele regio. Tegelijk zien we kunst en cultuur als manier om mensen met elkaar in contact te brengen en te verbinden, om ideeën uit te wisselen en om wederzijds begrip van elkaars cultuur én taal te bevorderen. Door middel van literatuur, al dan niet in vertaling, theater, muziek en andere kunstdisciplines kunnen we inderdaad de interesse van het Zuid-Afrikaanse publiek in de Nederlandse taal en de Vlaamse cultuur stimuleren - een belangstelling die in de hand wordt gewerkt door de taalverwantschap tussen het Nederlands en het Afrikaans.

Gent (België)

Wat doen die Vlaamse owerheid om Afrikaans in België te bevorder? 

Het is op zich niet de opdracht van de Vlaamse overheid om Afrikaans in België of Vlaanderen te bevorderen; dat is veeleer de taak van de Zuid-Afrikaanse overheid en de Afrikaanssprekende gemeenschap. Wel geeft de Vlaamse regering financiële ondersteuning aan de Leerstoel Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij, die in 2017 werd geïnstalleerd aan de Universiteit Gent. De Leerstoel is in de eerste plaats onderwijsgerelateerd, en richt zich tot studenten. Maar ook maatschappelijke dienstverlening behoort tot de opdracht van de leerstoelhouder (steeds een gerenommeerde Zuid-Afrikaanse academicus of schrijver) en op die manier krijgt ook het ruimere publiek, onder andere via lezingen, meer inzicht in de Zuid-Afrikaanse talen (waaronder Afrikaans) en culturen, en in meertaligheid in Zuid-Afrika.

We zijn blij dat de voorbije leerstoelhouders, Prof. Hein Willemse, Prof. Wannie Carstens en Prof. Louise Viljoen, erin geslaagd zijn om een breed publiek te bereiken, tot het Vlaams Parlement toe.

Is daar studie- en uitruilgeleenthede vir Afrikaanssprekendes na Vlaandere?

Jaarlijks studeren ongeveer 150 Zuid-Afrikaanse studenten aan een Vlaamse hogeronderwijsinstelling. Alle Zuid-Afrikaanse studenten, onafhankelijk van hun moedertaal, kunnen een aanvraag indienen voor een studieverblijf aan een van de Vlaamse universiteiten of hogescholen. Voor Afrikaanssprekende studenten zal het, gezien de taalverwantschap, natuurlijk wat makkelijker zijn om Nederlandstalige programma’s te volgen.

De Vlaamse en de federale overheden voorzien in een aantal beurzenprogramma’s voor internationale studenten. Het Country Priority Programme van de Vlaamse overheid heeft als doel om studentenuitwisseling te bevorderen, en Zuid-Afrika is een van de focuslanden in dat programma. Daarnaast biedt de Vlaamse overheid beurzen aan uitmuntende studenten aan via het Master Mind Programme Ook de federale ontwikkelingssamenwerking heeft via VLIR-UOS, de Vlaamse universitaire ontwikkelingssamenwerking, een aantal beurzenprogramma’s voor studenten en professionals uit 31 landen, waaronder Zuid-Afrika. Het betreft beurzen voor zowel korte tot middellange intensieve trainingen als masterprogramma’s. Tot slot zijn er de generieke beurzenprogramma’s voor (studenten)mobiliteit tussen Vlaamse en Zuid-Afrikaanse instellingen onderling.

Zie: www.studyinflanders.be; www.vliruos.be.

Watter moontlikhede is daar vir akademici wat belangstel in uitwisseling oor en weer?

Vlaamse en Zuid-Afrikaanse hogeronderwijsinstellingen hebben een langdurige samenwerking. Er zijn momenteel ongeveer 100 bilaterale akkoorden, zowel algemene of centrale akkoorden, als samenwerkingsovereenkomsten tussen departementen en faculteiten. In het kader daarvan is er een intensieve en erg dynamische academische uitwisseling tussen onderzoekers en docenten in Vlaanderen en Zuid-Afrika.

Vanuit de overheid wordt die samenwerking en uitwisseling ondersteund via een aantal programma’s, zoals de bilaterale onderzoekssamenwerking tussen het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen en de National Research Foundation. Begin 2020 gingen opnieuw zes gemeenschappelijke onderzoeksprojecten van start, die een looptijd van drie jaar hebben. Ook via het federale Wetenschapsbeleid zijn er mogelijkheden voor bilaterale onderzoekssamenwerking. Veel van de academische samenwerking tussen Vlaanderen en Zuid-Afrika wordt gefinancierd door de Vlaamse universitaire ontwikkelingssamenwerking VLIR-UOS. Er zijn o.a. de langdurige Institutionele Universitaire Samenwerkingsprogramma’s, de Netwerk Universiteitssamenwerking en de TEAMS-projecten die capaciteitsopbouw als belangrijkste doelstelling hebben, hetzij op administratief, onderzoeks- of educatief niveau, terwijl de zogenaamde Zuid-initiatieven veeleer kortetermijn uitwisselingsprojecten zijn en de JOINT-projecten focussen op het uitbouwen van academische netwerken.

Zie: www.fwo.be/en/fellowships-funding/international-collaboration/bilateral-research-cooperations/bilateral-research-cooperation-south-africa/; www.belspo.be/belspo/coordination/biCoop_nl.stm#AF; www.vliruos.be

Is daar steeds skrywersresidensies in België beskikbaar vir Suid-Afrikaanse skrywers?

Er is een aantal residentieplekken in België voor internationale schrijvers, waarvan ook Zuid-Afrikaanse schrijvers gebruik kunnen maken. Het Internationaal Literatuurhuis Passa Porta, bijvoorbeeld, ontvangt jaarlijks een achttal buitenlandse auteurs voor een residentieverblijf in Brussel. Naast accommodatie in het hart van de Europese hoofdstad, stelt Passa Porta ook zijn (internationale) netwerk van literaire organisaties ter beschikking, en worden de schrijvers betrokken bij de vele literaire activiteiten.

In 2019 werkten Passa Porta en de Jakes Gerwel Stigting al samen voor de residenties van de Vlaamse auteurs Rachida Lamrabet en Miriam Van hee in het schrijvershuis in Somerset-Oost. Die samenwerking zal hopelijk worden verdergezet in 2020 en wederzijds zijn.

Literatuur Vlaanderen (het vroegere Vlaams Fonds voor de Letteren) werkt samen met de Stad Antwerpen om literair vertalers uit het Nederlands te ontvangen. In het Vertalershuis in het centrum van Antwerpen kunnen ze zich onderdompelen in de Vlaamse cultuur en taalcontext, en tegelijk werken aan hun vertalingen. In 2016 verbleef de Zuid-Afrikaanse vertaler Zandra Bezuidenhout enkele weken in Antwerpen. Ze noemde haar verblijf daar “een hoogtepunt in haar loopbaan als vertaler”.

In de toekomst zal ook het huis van Herman Teirlinck in Beersel, in de Brusselse Rand, worden uitgebouwd tot residentieplek voor kunstenaars en schrijvers uit Vlaanderen en het buitenland, en dan hopelijk opportuniteiten bieden aan Zuid-Afrikaanse schrijvers.

Zie: https://www.passaporta.be/; https://www.literatuurvlaanderen.be/vertalershuis; http://www.huisvanhermanteirlinck.be/.

Buro: MvH
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top