Poging tot moord, doodslag, verkrachting, kinderporno… Ambtenaren van het Ministerie van Justitie en Veiligheid hadden ze, omdat ze niet zo vaak voorkwamen, in een overzicht van criminaliteit door asielzoekers helemaal onderaan gezet, onder het kopje “overig”.
Minder ernstige misdrijven, zoals “fietsendiefstal” en “zakkenrollen”, werden wél expliciet genoemd. Een administratieve blunder. Staatssecretaris Mark Harbers heeft gisteren zijn verantwoordelijkheid genomen en is afgetreden.
Mark Harbers / Foto: Arenda Oomen, Ministerie van Justitie en Veiligheid
De ernstige misdrijven raakten buiten beeld doordat ambtenaren het overzicht hadden vormgegeven als een Top 10, met naast de al genoemde categorieën bijvoorbeeld ook nog “winkeldiefstal”, “belediging”, “vernieling” en “heling”. De zwaardere misdrijven eindigden in dit overzicht met z’n allen op de tiende plek, in de categorie “overig”. Dat werkte verhullend: wie niet doorvroeg, zou nooit weten om wat voor ernstige misdrijven het ging.
Nog even waar we het over hebben. Links de top 10 misdrijven, rechts de lijst overig. Die niet werd meegestuurd #Harbers pic.twitter.com/FhMTsMJiMq
— Albert Bos (@bosalbert) May 21, 2019
Het lijstje maakte deel uit van de Rapportage Vreemdelingenketen die Harbers vorige week dinsdag in de Tweede Kamer presenteerde. Donderdag werd duidelijk wát er allemaal achter dat woordje “overig” schuilging. Tijdens zijn wekelijkse televisie-interview zei premier Mark Rutte vrijdag dat hij zich “rot geschrokken” was van de cijfers en dat zo’n administratieve faux-pas nooit had mogen gebeuren (NOS, 17 mei 2019). Asielzoekers die zich aan ernstige delicten schuldig maken, moeten volgens de minister-president “als Zoef de Haas” het land uit.
Streven naar transparantie doet Harbers de das om
Zodra bekend werd wat het lijstje eigenlijk inhield, gingen er in de Tweede Kamer stemmen op die vroegen om het aftreden van Marc Harbers, de verantwoordelijke staatssecretaris. Harbers had zelf ook al de conclusie getrokken dat zijn positie onhoudbaar was geworden. “Ik ben niet alleen in staatsrechtelijke zin verantwoordelijk. Ik voel dat ook,” aldus Harbers.
Dinsdag vond er in de Tweede Kamer nog een debat plaats, waar Harbers tekst en uitleg moest geven. In de loop van de week was gebleken dat er op het ministerie wel degelijk discussie was geweest over de manier waarop de cijfers werden gepresenteerd. Maar voor Harbers was deze discussie geen aanleiding om kritische vragen te stellen en te voorkomen dat het lijstje in deze vorm de wereld in werd gestuurd. Harbers ontkent dat zijn ambtenaren feiten bewust zouden hebben willen verdoezelen. Met het lijstje zou Harbers de Tweede Kamer echter verkeerd hebben geïnformeerd, en dat is een politieke doodzonde. Het vertrouwen van de Kamer in de staatssecretaris is geschaad, en daarom stond Harbers niets anders te doen dan te vertrekken.
Tijdens het debat waren alle partijen in de Tweede Kamer buitengewoon kritisch. Daarbij ging het niet alleen om Harbers’ gebrek aan een “politieke antenne”, maar ook om de cultuur op het ministerie van Justitie en Veiligheid. Na staatssecretaris Fred Teeven en de ministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur is Harbers al de vierde bewindspersoon van dit ministerie in vier jaar die moet opstappen. Na de zogenaamde “bonnetjesaffaire” die zijn voorgangers de kop had gekost, zou Harbers juist hebben gestreefd naar meer transparantie en openheid. Dat streven heeft voor hem persoonlijk nu “averechts uitgepakt”, constateerde hij dinsdag wrang.
Europese verkiezingen
Het gebeuren van de afgelopen week brengt ook de VVD in verlegenheid. Harbers is nu al de zoveelste VVD-politicus die het veld moet ruimen. Harbers heeft zijn partij een gunst bewezen door, twee dagen voor de Europese verkiezingen, koel en zakelijk op te treden en zijn onvermijdelijke vertrek niet langer uit te stellen.
De VVD profileert zich graag als een partij die hard optreedt tegen misdaad en die asielzoekers die zich misdragen streng aanpakt. De suggestie dat een VVD-politicus een geflatteerd beeld van de misdaadcijfers onder asielzoekers zou hebben willen geven, komt de partij zo kort voor de verkiezingen dus slecht uit.
PVV-leider Geert Wilders greep de gelegenheid aan om nog maar eens te fulmineren tegen “het monster Europa” met zijn open grenzen. Dat is in Wilders’ ogen direct verantwoordelijk voor de misdaadcijfers waar Harbers nu over gestruikeld is.
Vanavond gaat Mark Rutte namens de VVD tijdens het televisieprogramma Pauw in debat met Thierry Baudet van Forum voor Democratie. Ook daar zal het lijstje van Harbers nog wel even ter sprake komen.
Lees ook
Estafettedienst in Haagse kerk moet ervoor zorgen dat Armeens gezin niet wordt uitgezet
Culemborgs gezin ondanks breedgedragen protest uitgezet naar Oekraïne
Buro: IG
