Waar kom die woord "dagga" vandaan?

  • 0

Afrikaanse woorde wat daagliks gebruik word, het benewens Nederlands, verskeie ander invloede, soos Maleis, Portugees, Xhosa, Nama, ens.

Hier is nog 8 woorde en hul komvandaan-stories.

Dagga

Betekenis: “Indiese hennep, reeds voor 1652 deur Portugese na Suid-Afrika ingevoer.”

Herkoms: “Uit Khoi-tale. In Nama ‘daχa-b’ ‘wildedagga’, maar in Koranna is dit ‘baχa-b’ ‘twak’, teenoor ‘!amaχa-b’ saamgetrek uit ‘!am-’ ‘groen’ en ‘baχa-b’ ‘twak’. Reeds by Van Riebeeck in die vorm ‘dacha’ (1658).”

“Khoi ‘daχa-b’ waarskynlik uit Arabies ‘duχan’ ‘tabak’ wat dui op kontak tussen Arabiessprekendes en die Khoi.”

Gogga

Betekenis: “Enige insek of klein kruipende diertjie, veral ’n lelike, grillerige een.”

Herkoms: Khoi ‒ “xo-xo-n” ‒ wat “alle kruipende en wriemelende insekte” beteken. 

Hoeka

Betekenis: “Lank gelede, of die verre verlede.”

Herkoms: Uit Nama ‒ “huga” ‒ wat “sedert lank gelede” beteken.

Katjiepiering

Betekenis: “Immergroen struik met sterk, welriekende, wasagtige wit blomme, of blom van dié struik.”

Herkoms: “Deur volksetimologie ontstaan uit Maleis ‘katja’ ‘glas, blink oppervlak’ en ‘piring’ ‘skotteltjie, gekelkte blom’.” 

Baie

Betekenis: “1. Erg, in ’n hoë mate. 2. Dikwels. 3. (geselstaal) Heeltemal, totaal. 4. Veel.”

Herkoms: “Via Nederlands as 18de-eeuse mengtaal (Bargoens) uit Maleis ‘banjak’, of eerder direk uit Kaapse Maleis ‘banjak’.”

“Baie” is in verskeie vorme opgeteken (1769-1908):

  • “banja”
  • “banje”
  • “bajan”
  • “banjak”
  • “baniak”
  • “baiang”
  • “baing”
  • “bajang”
  • “banjang”
Gramadoelas

Betekenis: “Afgeleë, onherbergsame, skaars begaanbare plek. 2. Plek waar die lewensomstandighede primitief en die mense agteraf is. 3. Ongespesifiseerde plek wat ’n mens nie nader kan of wil bepaal nie.”

Herkoms: “Waarskynlik uit Xhosa of Zulu ‘amaduli’, die meervoud van Xhosa ‘in-duli’ ‘heuwel’ of Zulu ‘i(li)-duli’ ‘heuwel’.” 

Hokaai

Betekenis: “Bevel waarmee trekdiere gekalmeer of tot stilstand gebring word, of bevel aan ’n persoon om eers te wag of op te hou met dit waarmee hy besig is.”

Herkoms: “Waarskynlik uit S. Sotho ‘hok’ ‘staan stil, stop’ en Xhosa ‘hoha’ ‘hou op, laat staan’.”

Katel

Betekenis: “Bed, veral ’n eenvoudige ysterbedjie.”

Herkoms: “Via die Nederlandse seemanstaal uit Maleis ‘katil’ (‘bed’).”

.........

Bron:

  • Cloete, AE & Van Wyk, GJ. 2003. Etimologiewoordeboek van Afrikaans. Stellenbosch, Suid-Afrika: Woordeboek van die Afrikaanse Taal.

 

Lees ook

Waar kom die woord "braai" vandaan?

Lekker Afrikaanse idiome I

Lekker Afrikaanse idiome, uitdrukkings en woordeskat II

Lekker Afrikaanse idiome III

Toor met jou taal (Afrikaanse idiome)

Afrikaanse uitdrukkings wat lekker op die tong val

Sê jou sê – met hierdie Afrikaanse gesegdes

Skreeusnaakse Nederlandse woordeskat en valse vriende

Skreeusnaakse Nederlandse woorde en uitdrukkings II

Lekker Afrikaanse woordeskat: kanalla, poenankies, nxa!

Buro: MvH
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top