Meningen
Breytenbach notitie #7: Vraaggesprekken met Breytenbach in het Vlaamse weekblad HUMO
2022-11-07"Interessant zijn Breytenbachs beschouwingen over de verhouding tussen poëzie en politiek activisme: 'Politiek is de kunst van het mogelijke, kunst is de noodzaak van het onmogelijke' én 'Ik vind niet dat het de rol van de kunstenaar is politiek actief te zijn'. Opmerkelijk is dat in beide vraaggesprekken in HUMO met Breytenbach net die politieke overtuiging en zienswijze en nauwelijks of niet het creatieve werk aan bod komen."
Die IVN-kongres in Nijmegen 2022
2022-10-31"Die kongres van die Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN) het van 22 tot 26 Augustus 2022 in Nijmegen plaasgevind. Dit was ’n mengelmoes mense van oor die wêreld (33 lande) met ongeveer 200 referate, panele, gesprekke, hooflesings of werkswinkels om aan deel te neem of by te woon. Dit was inderdaad ’n reusekongres en die sessies is verdeel in ses afdelings, naamlik letterkunde, kultuur, taalkunde, didaktiek, vertaling en die Suider-Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek (SAVN). Die aande was ook gevul met kultuurverrykende gebeurtenisse om by te woon."
André Demedts en een Vlaamse verbintenis
2022-10-31"De Zuid-Afrikaanse academica heeft het over Demedts als een 'geesgenoot en brugbouer' die tussen 1951 en 1979 heeft bijgedragen tot de samenwerking tussen Vlaamse schrijvers en het wetenschappelijk periodiek."
Breytenbach notities #6: Breytenbach-documenten in het archief van de Universiteit van Witwatersrand
2022-10-26"In het Historical Papers Research Archive van de Universiteit van die Witwatersrand (Johannesburg) worden de Alexandre Moumbaris Papers geconserveerd. In het dossier A3441 bevinden zich archivalia die Breyten Breytenbachs betrokkenheid documenteren bij de antiapartheidsbeweging in Frankrijk en meer specifiek – samen met Johnny Makhatini en Barend Schuitema, toenmalig secretaris van de Nederlandse Anti-Apartheid Beweging– bij de oprichting van het Bureau d’information sur l’Afrique Australe (BIAA)."
Breytenbach-notitie #5: Naar aanleiding van een Hertzogprijs
2022-10-24"De overigens niet onbelangrijke anekdotiek en heisa die de Hertzogprys 2022 omgeven, vooral de stellingenoorlog die door de toespraak van S.J. Naudé aan hevigheid heeft gewonnen, zijn een symptoom van een dieperliggend gevoel van onbehagen bij actoren binnen een systeem die voor jaren, misschien zelfs decennia, de macht hadden om de eigen positie esthetica als dominant te ervaren. Schrijvers onder wie Breytenbach en Krog, maar ook vele anderen zoals Kamfer, Naudé, Phillips, Small, Venter en Winterbach (en veel andere jonge stemmen in de Afrikaanse letteren, vitaler dan ooit en zich al lang niet meer beperkend tot een witte canon), zorgen ervoor dat machtsbastions zich stilaan op drijfzand bevinden, anachronismen worden, en finaal inleveren aan macht en dominantie."
In gesprek met de nieuw aangestelde ambassadeur van België in Zuid-Afrika
2022-10-19"Met Paul Jansen als nieuwe ambassadeur en mevrouw Lieve Decaluwé als Belgisch consul worden plannen gesmeed voor méér rechtstreekse lijnen tussen België en Zuid-Afrika."
Toyota US Woordfees-gesprek: Suid-Afrika word nou ’n mafiastaat, sê Jacques Pauw
2022-10-18"In sy gesprek met Max du Preez oor sy jongste boek, Our poisoned land: Living in the shadows of Zuma’s keepers, het Pauw geen doekies omgedraai oor Ramaphosa se onvermoë om die regte ding te doen nie."
Toyota US Woordfees-gesprek: Guptas het Suid-Afrika glo miljarde rand gekos
2022-10-14"Die geld wat as gevolg van die Gupta-broers se beweerde aandeel aan staatskaping uit die staatskas verdwyn het, beloop in die omgewing van R57 miljard, waarvan sowat R16 miljard volgens bronne in die Guptas se eie sakke beland het. Dié skokkende syfers oor die omvang van staatskaping tydens Zuma se bewindsjare is Donderdag tydens ’n gesprek by die Toyota US Woordfees genoem."
Van Claus tot Breytenbach en Krog: Voorstel voor een transnationale invloedenstudie
2022-10-10"De studie van literaire oeuvres in transnationaal perspectief resulteert in bevindingen die het in tekstproductie geïnternaliseerde proces van cultuurtransmissie laat zien. Dat Hugo Claus met zijn poëzie ook buiten het Nederlandse taalgebied wist te inspireren en lezers vond van het gehalte van Breytenbach en Krog, is dus door deze schrijvers zelf meermaals geattesteerd."
Poolse akademikus gee internasionale blootstelling aan Afrikaans
2022-10-06"Terwyl daar ’n oorlog in sy buurland Oekraïne woed, veg Jerzy Koch sy eie oorlog in belang van die tale waarvoor hy lief is, hetsy dit in sy moedertaal Pools is, en of dit in Engels, Afrikaans of Nederlands is waarin hy ewe tuis is. Dinsdagaand se gesprek by SASNEV is gelei deur Andries Visagie, professor in die letterkunde verbonde aan die Departement Afrikaans en Nederlands by die Universiteit Stellenbosch. Die gesprek het gefokus op die tweede deel van Koch se literatuurgeskiedenis van die Afrikaanse letterkunde."
Breytenbach notitie #4: Boekomslagen, herdrukken en vertalingen
2022-10-04"Niet voor niets typeerde J.M. Coetzee hem als 'most untranslatable of Afrikaans poets'."
Hugo Claus en Zuid-Afrika. Literaire posture in Afrikaans
2022-10-03"Eerst help ik een hardnekkig misverstand uit de wereld over Claus en Zuid-Afrika. Het betreft een misvatting waaraan ik zelf schuldig ben."
Schrijver in verzet: Breytenbach en het Parlement International des Écrivains (Breytenbach notities #3)
2022-09-29"Belangrijk in de kortstondige geschiedenis van het PIE (1994-2004), onder het voorzitterschap van respectievelijk Salman Rushdie (1994-1997), Wole Soyinka (1997-2000) en de Amerikaanse schrijver Russell Banks (2000-2004), was de uitgave van het magazine Autodafe (Serpent’s Tail, Londen). Het periodiek publiceerde literaire bijdragen van schrijvers, in hun land slachtoffer van censuur of fysieke dreigementen."
Vertalings ontsluit nuwe wêrelde tussen Suid-Afrika en die Lae Lande
2022-09-20Vertaling behoort eintlik Suid-Afrika se twaalfde taal wees, omdat die land se mense mekaar nie verstaan nie of mekaar dikwels verkeerd verstaan, aldus Antjie Krog. Die belangrike rol wat vertaling in die algemeen speel, is opnuut beklemtoon tydens ’n gesprek by Sasnev (die Suid-Afrikaanse Sentrum vir Nederland en Vlaandere in Kaapstad). Die gespreksgenote was Antjie Krog en Yves T’Sjoen (Universiteit Gent en Universiteit Stellenbosch).
Breytenbach notities #2: "Die groot Andersmaak". Samenspraak tussen Frederik Van Zyl Slabbert en Breyten Breytenbach over democratie in Zuid-Afrika na 1990
2022-09-19"In Woordenaar woordnar (2019), meer bepaald in de 'Loopbaanskets', memoreert Francis Galloway Van Zyl Slabberts actieve betrokkenheid bij de Dakar-gesprekken en bij het centrum voor democratie, ontwikkeling en cultuur, als mede-initiatiefnemer van het beraad en later als medeoprichter van het instituut."
Afrikaans in die Martini Kerk met Antjie Krog
2022-09-15"Ek preek gereeld in die historiese Martini Kerk van Doesburg waar Antjie Krog haar 'Brose aarde' voorgedra het, met begeleiding van koor en simfonie-orkes. Ek glo wie nie waag nie wen nie, so ek het ses maande na my aankoms alhier al in Nederlands gepreek in die Protestante Kerk Schaarsbergen en nou, twee jaar later in Nederland, kla die kerkmense nie oor die korrektheid van my Nederlands nie, maar oor my artikulasie, want die woorde is so na aan my Afrikaanse taal dat ek dit ook so artikuleer. Daarom was dit heerlik om Antjie Krog te hoor Afrikaans praat in die Martini Kerk waar ek gereeld moet let op my Nederlandse artikulasie."
Herman de Coninck schrijft Antjie Krog: "Een van de redenen waarom ik graag naar Zuid-Afrika kom, is het gevoel dat alles daar in beweging is, de politiek, maar ook de moraal"
2022-09-13"De briefpassages waarin Breytenbach wordt genoemd, hebben alle te maken met de antiapartheidsstrijd en diens politieke rol in Zuid-Afrika. De brief [360] die is gericht aan Antjie Krog, opgenomen op pagina’s 673–675 van de epistolaire verzameling, spreekt niet over haar poëzie – hoewel 'een prima dichteres' – maar over literatuur en engagement, over het gegeven dat volgens De Coninck het dichterschap 'ondergeschikt gemaakt [aan] de struggle'."
"Bij Mouille Point ligt de zeeolifant met haar gemuilkorfde weemoed": Kousbroek en Van Woerden in de Moederstad
2022-09-12"In het slotdeel van de notitie over Zuid-Afrika duikt een bij Drieankerbaai gestrande zeeolifant op. Méér nog, het dier dringt zich op de voorgrond en is meer dan een aquatische metafoor."
Openingstoespraak: tentoonstelling Ingrid Jonker ‒ Literatuurmuseum, Den Haag
2022-08-31"Zou Ingrid Jonker vrede hebben gehad met dit Haagse thuis?" Annemarié van Niekerk hield een toespraak bij de opening van de Ingrid Jonker-tentoonstelling in het Literatuurmuseum in Den Haag, Nederland op 27 augustus 2022.
Marie Luttig-gedenklesing: Die behoud van Afrikaans as inklusiewe taal
2022-08-19"Die direkteur van die Afrikaanse Taalmuseum en -monument (ATM), Michael Jonas, sê terwyl daar ’n berekende poging van regeringskant is om die invloed van Afrikaans en Afrikaanses af te skaal, is Afrikaanssprekendes besig om oor ’n wye spektrum te verenig."